Wiosenne przymrozki kojarzą nawet laicy. Przemarzłe kwiaty czy zalążki owoców są tematem rozmów w sklepach warzywnych i ogrodniczych, a w mediach można natknąć się na opinie zaniepokojonych producentów. Sami przygotowaliśmy garść porad i przemyśleń, gdzie nie zabrakło tzw. „zimnej Zośki”. Jednak o zagrożeniach czyhających na hodowców jesienią gdy zaczynają się pierwsze noce i poranki z minusowymi temperaturami mówi się znacznie mniej. Postaramy się to nadrobić pokazując sposoby radzenia sobie z tym nieprzewidywalnym i groźnym przeciwnikiem.
Spis treści
Jesienne przymrozki
Przede wszystkim trudno jednoznacznie wskazać w kalendarzu kiedy przyjdzie pierwszy przymrozek. Kiedyś miały one miejsce już w sierpniu, lecz ostatnie kilkanaście lat to faktyczne wydłużenie się okresu letniego na niemal cały wrzesień. Dodatkowo chętniej niż kiedyś z racji na większą dostępność uprawiamy rośliny, które oryginalnie nie pochodzą z naszej przestrzeni geograficznej. Zatem wymagają częstych zabiegów. Uważne śledzenie symptomów pogodowych oraz dobrych prognoz pogody jest nieodzowne. Zwłaszcza gdy z ekranów monitora lub telewizora padają słowa o silnych i zimnych wiatrach ze Skandynawii wiadomo, że to ostatni moment na skuteczną akcję.
Przymrozki dzieli się na łagodne (takie do -2 stopni Celsjusza), umiarkowane (mieszczące się w przedziale -2 do -4 stopnie) oraz na silne (czyli te niższe od -4 stopni). Jeśli planujemy nawozić w tym okresie, to koniecznie stosujmy składniki stymulujące odżywianie ale nie wzrost roślin. Inaczej narazimy je na duże zagrożenie. Warto stosować uniwersalne nawozy ale bez potasu lub specjalnie dedykowane roślinom iglastym i trawom.
Jak chronić?
Do siedmiu głównych sposobów ochrony zaliczyć należy:
- Nakładanie specjalnych kapturków ochronnych;
- Owijanie matami ze słomy;
- Owijanie folią bąbelkową;
- Stosowanie oprysków ochronnych;
- Usypywanie kopczyków z ziemi i kory;
- Nakładanie na rośliny tzw. agrowłókniny;
- Montaż siatek, które osłaniają też przed śniegiem i wiatrem;
- Używanie urządzeń do zraszania i zamgławienia,
- Montaż tunelu foliowego i ogrzewanie roślin za pomocą pieca z nawiewem.
Warto zatrzymać się na chwilę przy agrowłókninie. Wypiera ona tradycyjnie do tej pory stosowane maty i folie. Przede wszystkim dlatego, że ma właściwości pozwalające zatrzymać ciepło. Nakłada się ją wieczorem przed zachodem słońca by jak najmniej wody odparowywało z gruntu. Przytrzymana woda jest po całym dniu rozgrzana słońcem i pomaga utrzymać ciepło wokół rośliny. Ponadto agrowłóknina dobrze filtruje powietrze oraz utrudnia rozrost chwastom. Stosują ją zwłaszcza hodowcy roślin ciepłolubnych a nawet truskawek.
Borówka, malina, krzewy owocowe korzystają w walce z przymrozkami z dobrodziejstw oprysków, zraszania i zamgławiania. Plantatorzy o dużym areale posiadają takie urządzenia w ramach własnych parków maszynowych, pozostali zaś mogą czasowo je wynająć lub skorzystać z takiej usługi. Rośliny posiadające jeszcze liście trzeba pryskać na czas od kilku do kilkunastu godzin przed przewidywanym obniżeniem temperatury, najlepiej substancjami regulującymi tzw. równowagę osmotyczną np. glicyna betaina.
Inną techniką jest zraszanie nazywane nadkoronowym. Gdy pojawia się przymrozek konieczna jest szybka reakcja polegająca na spryskiwaniu zraszaczami wodą naszych upraw. Woda wytwarza na powierzchni rośliny cieniutką warstwę lodu i chroni wnętrze zamiast zamrażać. Choć ta metoda sprawdza się nawet przy niskich temperaturach to pochłania spore ilości wody. Warto zatem mieć na uwadze aspekt kosztowy i logistyczny.
Zamgławianie również opiera się na wodzie. Przy pomocy urządzenia wytwarza się swoistą mgłę nad uprawą, także tą w tunelu foliowym, która przeciwdziała ucieczce ciepła. Weterani tej techniki sugerują by proces zacząć jeszcze podczas dodatnich wskazań termometra i spokojnie działań dalej podczas przymrozku. Posiadanie na stanie takiej maszyny to oczywiście spory jednorazowy koszt, choć amortyzujący się w czasie.
Podsumowanie
Podsumowując, jesienne przymrozki to wyzwanie dla hodowców, ale dzięki odpowiednim metodom, takim jak agrowłóknina, zraszanie nadkoronowe czy zamgławianie, można skutecznie ochronić rośliny. Kluczem jest szybka reakcja na zmieniające się warunki pogodowe i dostosowanie technik ochrony do potrzeb upraw, aby zminimalizować straty.